Nadchodząca zima może rodzić w głowach kierowców pytanie: czy można jeździć na letnich oponach w zimę? Opony letnie – jak wskazuje ich nazwa – są opracowywane tak, aby zapewnić najwyższe możliwości w sezonie letnim. Dlatego przed podjęciem decyzji o pozostawieniu ich na kołach na sezon zimowy, warto dowiedzieć się, co o jeździe na letnim ogumieniu mówią przepisy. Dobrze jest również mieć świadomość, jak takie opony zachowują się w niskich temperaturach oraz na jezdni pokrytej śniegiem bądź lodem.
Czy można jeździć na oponach letnich w zimę – co mówią przepisy?
Chociaż w Polsce nie istnieje obowiązek opon zimowych, to większość kierowców pozostaje rozsądną, i przed nadejściem zimy wymienia ogumienie na modele przeznaczone na ten sezon. Coraz większą popularnością cieszą się również opony całoroczne, które również są zdecydowanie lepszym rozwiązaniem, niż pozostawanie przy modelach letnich przez cały rok.
W efekcie policja w Polsce nie może nałożyć na kierowcę mandatu tylko dlatego, że porusza się on na oponach letnich w warunkach zimowych. Jeżeli ogumienie dysponuje odpowiednio wysokim bieżnikiem – minimum 1,6 mm – oraz jest wolne od uszkodzeń, a jego rozmiar i indeksy nośności oraz prędkości zgodne z wymaganiami pojazdu, to nie ma możliwości ukarania kierowcy za opony.
Różnice między oponami letnimi i zimowymi
Patrząc na wzór nacięć opon letnich widać, że klocki ich bieżnika są gładkie. Gładka powierzchnia przekłada się na szerszy obszar styku z podłożem, co w efekcie zapewnia lepszą przyczepność na odkrytym asfalcie w ciepłe dni. Klocki bieżnika w oponach zimowych są natomiast pokryte dużą ilością lameli – prostych bądź zygzakowatych nacięć, które pracują podczas jazdy na nawierzchni pokrytej śniegiem bądź lodem.
Lamele tworzą dodatkowe krawędzie chwytne, które zazębiają się z warstwą śniegu i lodu, podnosząc przyczepność w warunkach zimowych. Dzięki temu opony zimowe są w stanie zapewnić przyczepność niezbędną do ruszania na śniegu, ale umożliwiają również stabilne pokonywanie zakrętów zgodnie z obranym kierunkiem, a także skuteczne hamowanie. Ponadto rowki i kanały opon zimowych są z reguły głębsze. W oponach letnich odpowiadają one wyłącznie za odprowadzanie wody, natomiast opony zimowe muszą radzić sobie także z błotem pośniegowym, które nie przepływa przez kanały tak swobodnie, jak woda.
Opony zimowe odróżniają się od letnich nie tylko bieżnikiem – równie istotna jest mieszanka gumowa. Opony letnie są produkowane z twardszej mieszanki dostosowanej do jazdy w temperaturach od około 7 do nawet ponad 30 stopni Celsjusza. Zimówki są natomiast wytwarzane z mieszanki miękkiej, która może zachować odpowiednią elastyczność w temperaturach od kilku stopni Celsjusza na plusie, do mrozów na poziomie -20 stopni.
Opony letnie zimą – jak się zachowują?
Gładkie powierzchnie klocków bieżnika w oponach letnich ślizgają się na śniegu i lodzie tak mocno, że często już samo ruszenie z miejsca okazuje się niemożliwe. Jeżeli jednak uda nam się w warunkach zimowych ruszyć z miejsca na oponach letnich, to jazda staje się niebezpieczna. Droga hamowania wydłuża się na tyle znacząco, że samochód może zdołać zatrzymać się dopiero na przeszkodzie, w którą uderzy. Uniknięcie uderzenia również staje się znacznie trudniejsze, gdyż opony letnie zimą stwarzają znaczne problemy z zachowaniem kierunku obranego przez kierowcę, w efekcie próba skręcenia w bok może łatwo skończyć się obrotem pojazdu i zmieni to tylko tyle, że w przeszkodę uderzymy tyłem lub bokiem zamiast przodem, bądź wylądujemy w rowie.
Prowadzenie utrudnia dodatkowo letnia mieszanka gumowa, która staje się wyjątkowo twarda i krucha w niskich temperaturach. W rezultacie bieżnik staje się sztywny, przez co nie amortyzuje nierówności – w pojeździe mogą być odczuwalne wibracje, a samochód zachowa się nieprzewidywalnie. Brak elastyczności stwarza także znaczne ryzyko uszkodzenia czy ukruszenia bieżnika, przez co bardzo łatwo zniszczyć oponę np. wskutek kontaktu z krawężnikiem.
Czy letnie opony zimą mogą wpłynąć na wypłatę ubezpieczenia w razie wypadku?
Z uwagi na brak prawnego stosowania opon zimowych, wypłata obowiązkowego ubezpieczenia OC nie jest uzależniona od ich stosowania. O ile model letni jest zgodny z parametrami samochodu, a jego bieżnik nie jest niższy niż 1,6 mm, ubezpieczalnia nie może odmówić wypłaty polisy, zasłaniając się tym, że jechaliśmy na oponach letnich w warunkach zimowych.
Sytuacja jest zgoła odmienna w przypadku dobrowolnego ubezpieczenia – AC lub NNW. Ubezpieczyciele mogą i chętnie wpisują w polisach obowiązek jazdy na ogumieniu dostosowanym do warunków panujących na drodze. Ponadto jazda na oponach letnich zimą jest powszechnie interpretowana jako rażące zaniedbanie, co również prowadzi do wstrzymania wypłaty odszkodowania.
Jeżeli nie chcemy zmieniać opon, najlepiej wybrać model całoroczny
Kierowcy, którzy z jakichś powodów nie chcą zmieniać opon na zimowe, powinni rozważyć zakup modelu całorocznego. Będzie to zdecydowanie lepsze rozwiązanie niż jazda na oponach letnich zimą, ale również niż jazda na zimówkach latem. Całoroczne modele wykorzystują bieżniki, które łączą w sobie gładkie powierzchnie oraz bloki pokryte lamelami. Dzięki temu równoważą parametry letnie oraz zimowe, umożliwiając spokojną i bezpieczną jazdę w każdym sezonie. Ponadto mieszanka gumowa stosowana do produkcji opon całorocznych jest opracowywana tak, aby zachowywać elastyczność w szerokim zakresie temperatur – od mrozów co ciepłych letnich dni.
Decydując się na opony całoroczne, należy mieć na uwadze, że nie zaoferują one tak wysokich parametrów, jak modele na zimę i lato stosowane w odpowiadającym im sezonie. Ogumienie wielosezonowe jest dedykowane przede wszystkim spokojnym kierowcom, którzy nie pokonują dalekich tras, poruszają się przede wszystkim w miastach na dobrze utrzymanych drogach, a także są w stanie zrezygnować z samochodu w przypadku wystąpienia skrajnie wymagających warunków zimowych. Kierowcy, którzy chcą wykorzystywać moc samochodu, podróżują na trasach, i chcą korzystać z samochodu niezależnie od sytuacji na drodze, powinni wybierać wysokiej klasy opony sezonowe – modele letnie na lato, a zimowe na zimę.
